Eternity Eternity
5966
BLOG

ŁÓDZKIE GETTO

Eternity Eternity Historia Obserwuj temat Obserwuj notkę 203


Pierwsze w Polsce żydowskie getto zostało utworzone w kwietniu 1940 roku w Łodzi (*).  Aż do września 1939 r.  na 672 000 mieszkańców Łodzi ludność żydowska liczyła  233 000 osób.  Było to jedno z niewielu gett samorządowych  i jeden z największych Judenratów na terytorium Polski.  Według różnych szacunków przez łódzkie Getto przeszło 200.000 Żydów (**).


Getto w Łodzi pełniło też funkcję punktu tranzytowego do obozów pracy przymusowej. We wrześniu 1941 roku więziono tam 144 000 Żydów.  Od października 1941 r. do Getta zaczęto zwozić  Żydów niemieckich - około 20 000, w listopadzie  przywieziono około 5 000 Romów  z Włoch i Niemiec. Аdministracją i finansami Getta zarządzał jednoosobowo (***)  Mordechaj Chaim Rumkowski  (1877 -  28 sierpnia 1944). Do historii  Rumkowski  przeszedł jako Żyd, który we wrześniu 1942 r.  pomagał niemieckiej administracji (Gettoverwaltung) wywieźć do Auschwitz z łódzkiego Getta żydowskie sieroty. Ostatecznie sam trafił do Auschwitz-Birkenau, gdzie zmarł po ciężkiej chorobie.

http://www.jewishvirtuallibrary.org...st/lodzdep.html

Getto łódzkie istniało do końca sierpnia 1944 r. Choć działały w nim  podziemne komórki – komunistyczna i syjonistyczna, w przeciwieństwie do Gett w Warszawie, Białymstoku czy Wilnie,  nie udało im się zorganizować akcji zbrojnego oporu przeciwko administracji niemieckiej.  Według szacunków, za kradzież, przemyt i sabotaż w łódzkim Getcie powieszono około 37 000 Żydów:  w 1940 r. - 6 000, w 1941 – 11 000,  w 1942 – 18 000.

Dziś przyjmuje się, że z 204 000 Żydów, którzy przeszli przez łódzkie Getto, mogło przeżyć 10 tysięcy. Do sierpnia 1944 roku w pozostało tam około 75 000 Żydów.

Podstawowa dokumentacja fotograficzna łódzkiego Getta jest dziełem oficjalnego fotografa miejscowego Judenratu od 1940 r.  - polskiego Żyda Henryka Rossa  (1910 - 1991). Liczy ona ponad 6 000 zdjęć. Nie wszystkie wytrzymały próby czasu pod względem technicznym.

Po wojnie Henryk Ross wyemigrował do Izraela.  Zeznawał na procesie Adolfa Eichmanna w 1961 roku. Zmarł w 1991.  Pierwsza publikacja jego zbioru zdjęć z łódzkiego Getta miała miejsce dopiero pod koniec 1989 r.  Album „Getto Łódź” ukazał się już po jego śmierci:

http://www.amazon.fr/Lodz-Ghetto-Al ... s/dp/0954281373

Do naszych czasów zachowały się też zdjęcia drugiego oficjalnego fotografa łódzkiego Getta - Mendla Grossmana (1917 – 1945), który podobno zmarł podczas ewakuacji w "marszu śmierci". Zdjęcia Grossmana były w 1977 r. publikowane po części w zbiorze pt.: „Z aparatem w Getcie”.  Ich negatywy są w Izraelu, a jego samego myli się często z Henrykiem Rossem.

http://www1.yadvashem.org/about_yad...49/pdf/10_b.pdf
http://www.holocaustresearchproject...rossmangallery/

Mendel Grossman mylony jest też z niemieckim komendantem Walterem Geneweinem, który – jak się okazuje – również parał się fotografią i pozostawił kilka kolorowych zdjęć łódzkiego Getta. 

 

Przypisy:

*)     Drugie w kolejności - warszawskie Getto -  powstało w październiku 1940 r.

**)   Przyjmuje się, że od grudnia 1939 r. do kwietnia 1940  w łódzkim Getcie więziono do 300 000 Żydów, których potem wywieziono do innych gett oraz obozów pracy przymusowej. Po pogromie łódzkich Żydów, który zaczął się 1 marca 1940 r.,  Niemcy od 20 kwietnia zaostrzyli przepisy -  Żydom nie wolno było wychodzić z Getta bez specjalnej przepustki, a od 10 maja zaczęła obowiązywać godzina policyjna – od siódmej wieczór od siódmej rano.

***)  W Getcie emitowano specjalne banknoty z podpisem Rumkowskiego. Wolno było zakładać partie polityczne, związki zawodowe, a także ruchy i stowarzyszenia społeczne oraz kulturalne, które mogły ogłaszać się drukiem. Dozwolona była także działalność religijna, ale pod koniec 1943 r. niemiecki zarząd wojskowy zaczął ją ograniczać, by na wiosnę 1943 r. zakazać jej ostatecznie i przystąpić do burzenia synanog.

Struktura Judenratu (żydowskiego samorządu) w łódzkim Getcie była następująca:  urząd administracji, biuro  informacji osobowej oraz archiwum, komisariat policji z czterema posterunkami,  oddział straży pożarnej, a także urząd pocztowy (główny i rejonowe).  Ponadto były w nim wydziały: mieszkaniowo-eksploatacyjny, finansowy, gospodarczy, rolny, oświatowy, zatrudnienia, robót publicznych, zaopatrzenia (do roku 1944 jednej osobie przysługiwało na kartkę 1 400 kalorii),  obsługi mieszkańców, a także ochrony zdrowia i higieny.

 

W łódzkim Getcie kierownictwo Judenratu było scentralizowane. Obowiązywał tam własny kodeks prawny. Od sierpnia 1940 r. służbę w policji Getta pełniło 850 funkcjonariuszy. Po 23 października 1940 r.  administracja niemiecka zawarła umowę z Judenratem na swobodną sprzedaż zarówno przemysłowej, jak i rolnej produkcji wewnętrznej Getta poza jego mury.  Łódzki Judenrat nie mógł zaopatrzyć w żywność wszystkich więźniów – dlatego około 43 000 Żydów zmarło tam z głodu i chorób. Największa śmiertelność datuje się na rok 1942 – 18 000 zmarłych.
Każdemu Żydowi przysługiwała minimalna racja żywnościowa na kartki, ale żywność docierała nie do wszystkich uwięzionych w Getcie. Od stycznia do kwietnia 1941 r. miesięczny przydział dla osoby niepracującej wynosił 600 g mięsa, 1 jajko i 5,3 kg kartofli. Poza tym trzy razy dziennie wydawano bezpłatnie wszystkim więźniom Getta talerz zupy. 

Do likwidacji łódzkiego Getta Niemcy przystąpili 23 czerwca 1944 roku. Do 14 lipca wywieźli do około 7 000  Żydów do Kulmhof, a  do 29 sierpnia 70 000 do Auschwitz-Birkenau, po czym łódzkie  Getto zostało ostatecznie zlikwidowane.  Według  szacunków z głodu i chorób zmarło tam około 44 000  spośród 160 000 więźniów. Ich szczątki spoczywają w południowo-zachodniej części cmentarza przy ul. Brackiej.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Der Vargas Report - Ghetto Litzmannstadt (Lodz)

 

MUSIC FROM AUDIO SWAP LIBRARY: Concerto for Piano and Orchestra No. 3. Das erste Grossghetto unter nationalsozialistischer Herrschaft.

 

 

"Concerto Pour Piano Et Orchestre No. 3, Op. 37: II. 

 

Artist
Philippe Jordan, Orchestre philharmonique de Radio France & François-Frédéric Guy

 

 

  

 

  Przekład z rosyjskiego: Xiężna

 

Opracował: Eternity

 

Eternity
O mnie Eternity

Try to be Meraki, - means “to do something with soul, creativity, or love”

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Kultura